Kolesteatom nedir?
Kolesteatom, kulak zarının arkasında oluşan anormal, kanserli olmayan bir büyümedir. Deri hücreleri ve bağ dokusu içeren bir kist gibidir. Tedavi edilmezse kitle büyümeye devam eder. Çok sıklıkla kalıcı işitme kaybına ve diğer ciddi komplikasyonlara neden olurlar.
Kolesteatomlar kimlerde görülür? / Tüm yaş gruplarında görülebilir.
Kolesteatom Türleri
Primer Edinilmiş Kolesteatom: Kulak havalanması bozulduğunda zarın belirli bir yerinde oluşan çökme nedeni ile oluşur. Bu uygunsuz drenaj ve basınç, kulak zarını orta kulağa çekerek hücrelerin birikmesini sağlar. En sık görülen tipi budur.
Sekonder akkiz kolesteatom: Bir yırtılmadan sonra deri hücrelerinin kulak zarının arkasında toplanmasıyla gelişir.
Doğumsal kolesteatom: Doğumdan önce cilt hücrelerinin orta kulakta hapsolması sonucu oluşur. Normalde burada cilt hücresi bulunmaz.
Kolesteatom belirtileri nelerdir?
Erken evre kolesteatomlar semptomlara neden olmayabilir. Çocuklarda işitme kaybı veya tekrarlayan kulak enfeksiyonları dışında semptomlar görülmeyebilir. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde ilk belirtilerden biri akıntı olabilir.
Bu akıntı:
- Koyu
- Kötü kokulu
- İrin benzeri
- Yapışkan olabilir...
Kist büyüdükçe enfekte olabilir ve bu kulak içi kemik yapılarının erimesi ile daha fazla drenaja ve iltihaplanmaya neden olabilir. Ayrıca şunlar da olabilir:
- Baş dönmesi
- Ağrı
- Kulakta basınç veya dolgunluk hissi
- İlerlemiş hastalıkta yüz felci, menenjit, görmede bozulma gibi durumlar
Ne zaman hekime başvurulmalı?
Kulakta kötü kokulu akıntı varsa ve iki hafta geçmesine rağmen geçmediyse bir değerlendirme yapılmalı
Kolesteatom nasıl teşhis edilir?
Bir görüntüleme cihazı (mikroskop, endoskop veya otoskop) ile kulağı incelendiğinde, anormal akıntı veya kolesteatoma ait beyaz bir kütleyi tespit edildiğinde tanı konur.
Ardından şunlar gerekecektir:
- İşitme testi
- Bilgisayarlı Tomografi: Hastalığın yaygınlığını gösterir.
- Manyetik Rezonans: Kolesteatomun kafa içi komplikasyon yarattığına dair bir endişe varsa
TEDAVİ
Kolesteatom tedavisi neredeyse her zaman ameliyat gerektirir, ancak eşzamanlı enfeksiyonu tedavi etmek için şunları içerebilir:
- Enfeksiyonlardan kurtulmak için antibiyotikler
- Kulak akıntısını yavaşlatmak için kulak damlaları
Ameliyat
Kolesteatomlu hemen hemen tüm hastaların ameliyat olması gerekir. Hastalığın yaygınlığına göre koruyucu ve radikal cerrahi türleri mevcuttur. Öncelik daima bu tehlikeli oluşumun tamamen çıkarılmasına yöneliktir. Uygun vakalarda işitmeyi korumak veya arttırmak amacı ile hastanın kendi dokularından veya tıbbi protezler aracılığı ile orta kulak rekonstrüksiyonu yapılabilir.
Kolesteatomdan Korunma
Bazı kolesteatomları, özellikle doğuştan ise, önlemek mümkün değildir. Zamanında kulak hastalıklarının çözümü, birincil veya ikincil edinilmiş kolesteatomdan kaçınmanın anahtarıdır.
Özellikle çocukluk çağında tedavi edilmeyen kulakta sıvı birikimleri (seröz otit) zaman içinde kolesteatoma zemin hazırlayabilir.
Prognoz
Kolesteatom tedavilerinde en önemli belirleyici erken tanıdır. İyi sonuçlar, bir sağlık uzmanı kolesteatomu erken yakaladığında daha olasıdır. Ancak kolesteatom ameliyatı başarılı olsa bile geri gelebilir. Bir kolesteatom geri geldiğinde, işitme kaybı daha da kötüleşebilir ve ek tedaviye gerek olabilir.
Hastalığın olası komplikasyonlar nelerdir?
Kolesteatom, orta kulaktaki kemiklere zarar verebilir ve yayılırsa iç kulakta hasara neden olabilir. İleri durumlarda şunlar ortaya çıkabilir:
- Baş dönmesi, denge bozuklukları
- Kalıcı, geri dönüşümsüz işitme kaybı
- Yüz siniri hasarı nedeniyle yüz kaslarında zayıflık
- Vestibüler ve denge bozuklukları.
Şiddetli ancak nadir görülen komplikasyonlar şunları içerebilir:
- Beyin apsesi, beyin damarlarına pıhtı atılması, beyin ödemi
- Menenjit
- Görme bozukluğu / kaybı
Ameliyat sonrası takip:
Uzun süre bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından izlem gerekli. Takipte şunlar yapılabilir:
- Yeni kulak kolesteatomlarının belirtilerini kontrol etmek için kulak muayeneleri ve işitme testleri
- Cilt hücrelerini ve diğer doku birikintilerini gidermek için kulak temizliği (debridman).
- Kolesteatom geri gelirse, muhtemelen başka bir ameliyata ihtiyaç olabilir.
Kulak kolesteatomundan kurtulduktan sonra kulağa su gelmesinde sakınca var mı?
Bu tamamen yapılan ameliyat ile ilişkilidir. Erken yakalanan durumlarda dış kulak kanalı korunup zar tamir edildiğinde aynı normal bir kulak gibi hasta su teması açısından konforlu bir hayat sürebilirken, ileri vakalarda kulak kanalı korunamadığından su teması ile ilgili önlemler almak gerekebilir.
Peki ya işitme?
Erken yakalanan kolesteatomlarda işitmeyi korumak ve arttırmak mümkünken, ileri durumlarda işitme kaybını tedavi etmek mümkün olmayabilir. Bu durumlarda konvansiyonel işitme cihazları ya da kemiğe implante işitme cihazları (BAHA) ile işitme rehabilitasyonu sağlanabilir.